Nieuw onderzoek: de nieuwe rol van de CFO definiëren

In de afgelopen jaren is het duidelijk geworden dat de wereld van zaken en financiën verandert op ongekende manieren. Als reactie hierop zal de nieuwe functie van de CFO veel verder evolueren dan de traditionele functieomschrijving. Hoe ziet de functie er in de toekomst dan uit?

Om deze vraag te beantwoorden, gaf Billtrust Paradoxes, Inc. de opdracht om een uitgebreid onderzoek uit te voeren, “Het DNA van de CFO van de toekomst: onderzoeksinzichten”.

Een van de factoren die de overgang naar een nieuwe generatie financiële leiders versnelt, is het fysieke verouderingsproces: de huidige generatie CFO's nadert de pensioenleeftijd.  Dat leidt echter niet noodzakelijkerwijs tot flinke veranderingen in de functie van de CFO.  Er zijn generaties CFO's op- en afgetreden, maar wat bedrijven van de functie verwachtten, is in de loop der jaren niet merkbaar veranderd. 

Zoals we hebben onderzocht in onze eerdere post over dit onderzoek, Nieuw onderzoek: wat verandert het DNA van de CFO?, meerdere factoren zijn de drijvende kracht achter deze nieuwe evolutie.  Grootschalige verstoringen, technologische en operationele transformatie, en andere factoren leiden tot veranderende organisaties, waarbij de eisen aan toekomstige CFO's meeveranderen.

Toekomstige CFO's kunnen horizontaal leidinggeven door, wanneer ze de baan hebben, nauw samen te werken met andere bedrijfseenheden, ook als dat traditioneel niet binnen het functieprofiel van een CFO past. “De functie verandert”, dat werd bij het onderzoek veel gezegd, met nadruk op het kunnen en willen samenwerken op persoonlijk vlak, en op technisch vlak te integreren met andere onderdelen. 

Een opmerkelijke verandering ten opzichte van de traditionele indruk van de CFO als afstandelijke, onpersoonlijke, op cijfers gerichte bedrijfspersoon als het boegbeeld voor een statisch bedrijfsonderdeel.

Het merendeel van de deelnemers – 91% – is van mening dat succesvolle teams vanuit meerdere bedrijfsonderdelen moeten samenwerken en ideeën kunnen delen. Toekomstige CFO's vinden dat er met name bedrijfsoverkoepelend problemen opgelost moeten worden. Centraal bij de horizontale mindset is het aannemen van een leiderschapsrol, waarbij een CFO met betere data-analyse en inzichten invulling geeft aan zakelijke en financiële doelstellingen.

“De CFO-functie heeft (nu) betere vaardigheden en tools nodig op gebied van realtime data en analyse... We hebben natuurlijk een BI-team, maar alles wat niet-standaard of ingewikkeld is, moeten we aan een analist voorleggen. In de toekomst wordt deze [capaciteit] een vereiste voor de functie van CFO...”

– Michael B., actief in de gezondheidszorg

De respondenten gaven aan een MBA-diploma niet zo belangrijk te vinden. In plaats daarvan heeft een mix van ervaring en opleiding de voorkeur. Als ideale voorbereiding op de functie noemden ze een nadruk op kennis van computerwetenschappen en “data literacy”. Meerdere respondenten meldden dat dit verschilde van hun eigen carrièrepad. 

Ervaring met financiën of boekhouding met een computerwetenschappelijke achtergrond kwam als ideale combinatie naar voren voor de nieuwe CFO-functie. Formeel onderwijs werd gezien als “minder belangrijk dan ervaring met verschillende (boekhoud- en financiële) systemen” en andere kwaliteiten zoals invulling geven aan de doelstellingen van het bedrijf.

“Een goede CFO kan het beste problemen oplossen door centraal in de organisatie te staan, maar ook het totaalplaatje te zien. Je kunt uitdagende situaties verwachten. Het is ook belangrijk dat je je collega's waardeert. Een CFO is maar zo goed als de mensen waar je mee samenwerkt.”

–Stephen A., actief in de elektriciteitssector

Onder de huidige CFO's is finance/boekhouding het meest voorkomende vakgebied. Slechts circa 20% van de respondenten zegt ergens anders voor opgeleid te zijn. 64% van de huidige CFO's heeft een diploma in financiën.

Onder toekomstige/aspirant-CFO's laat de opleidingsachtergrond een meer diverse mix van studierichtingen zien. Qua bachelor heeft slechts 30% van de aspirant-CFO's in het onderzoek een diploma in financiën. De nieuwe functie van de CFO vereist mogelijk bredere academische interesses. Dit zijn de financiële studierichtingen van de deelnemers per groep:

Vergeleken met de huidige CFO's leggen toekomstige CFO's meer nadruk op data/analytische vaardigheden en samenwerkingsvaardigheden.De huidige groep legt duidelijk minder focus op die vaardigheden dan andere bestuurders.

Vaardigheden die beter kunnen

De huidige CFO's richten zich op het verbeteren van data- en analysevaardigheden, terwijl de nieuwe rol van de CFO investeren in management- en leiderschapsvaardigheden vereist. Deze vaardigheden kunnen essentieel zijn voor de volgende generatie financiële leiders.

De kijk op de huidige financiële infrastructuur

Er zijn opmerkelijke verschillen in de manier waarop deze twee ‘generaties’ financiële leiders de financiële infrastructuur van hun organisatie zien. Toekomstige CFO's hebben een minder positief beeld van de huidige infrastructuur van hun bedrijf.

• 46% van de huidige CFO's geeft aan dat hun infrastructuur ‘zeer’ gemoderniseerd is.
• Slechts 33% van de toekomstige en aspirant-CFO's noemde het ‘zeer’ modern.

De huidige CFO's waren bovengemiddeld bezorgd over problemen met toegang tot gegevens. Opkomende CFO's noemden problemen met teamleden en werken op afstand als voornaamste uitdagingen. Wellicht komt dat doordat ze momenteel op teamniveau werken. Beide groepen gaven aan dat het elimineren van overbodige taken een grote uitdaging is. Het implementeren van geautomatiseerde processen is dus essentieel voor de nieuwe functie van de CFO.

Huidige CFO's leggen de nadruk op risicomanagement en kasbeheer. De nieuwe rol van de CFO komt in plaats daarvan overeen met naar buiten gerichte doelen. Het gaat om onder andere:

• Projecten voor klanttevredenheid 
• Data-inzichten stimuleren 
• Toekomstgerichte plannen en prognoses maken

Nog een inzicht? De projecten waarin de CFO investeert, zijn nu langer en complexer dan in het verleden.  Dat is een weerspiegeling van de hogere risicobereidheid en afhankelijkheid van overkoepelende samenwerking met o.a. IT en Bedrijfsvoering om projecten tot een goed einde te brengen.

• Huidige CFO's geven de voorkeur aan een sterk op financiën gericht carrièrepad. De toekomstige CFO's voorzien echter een loopbaan met gemengdere ervaring binnen bedrijfsvoering, IT, en strategie. 
• Verder geloven de huidige CFO's dat toekomstige CFO's vaak uit externe bedrijven aangenomen worden. Toekomstige CFO's geloven veel vaker dat CFO's uit eigen organisatie moeten komen. 
• Ook hechten de respondenten veel belang aan persoonlijke vaardigheden en samenwerking: een CFO moet goed kunnen communiceren en bedrijfskwesties voor verschillende afdelingen relevant kunnen maken. In plaats van zich buiten het team of zelfs het bedrijf te plaatsen, vereist de nieuwe functie van de CFO toegankelijkheid en herkenbaarheid.